Nüfus Müdürlüklerince Yapılan Evlenme İşlemleri. Nüfus Müdürlükleri evlenme kayıtları. Evlenecek olan çiftlerin nüfus dairelerinde hangi işleri olur. Evlendikten sonra nüfus müdürlüklerinde ne gibi ka Evlilik sonrası nüfus kütüklerinde yapılan işlemler.yıtlar yapılır?
EVLENME OLAYLARINA İLİŞKİN NÜFUS İŞLEMLERİNİN ESASLARI
Evliliğin Nüfus Müdürlüğüne Bildirim Yükümlülüğü ve Süresi
Dış temsilciliklerce ve yetki verilen evlendirme memurluklarınca evlenme
bildiriminin düzenlenmesine ilişkin bilgiler, on gün içerisinde elektronik ortamda merkezi veri
tabanına gönderilir veya tescil edilir.
Yurt içinde evlendirme yetkisi ve görevi verilmiş olanlarca, evlenme
bildirimlerinin elektronik ortamda gönderilememesi veya tescil edilememesi halinde
evlenmenin yapıldığı tarihten başlayarak on gün içinde düzenlenecek evlenme bildiriminin iki
örneği o yerin nüfus müdürlüğüne gönderilir.
Dış temsilciliklerce yapılan evlenmelere ilişkin evlenme bildirimlerinin elektronik
ortamda tescil edilememesi halinde düzenlenecek evlenme bildiriminin iki örneği otuz gün
içinde, Türk vatandaşı olan kişinin kayıtlı bulunduğu nüfus müdürlüğüne gönderilir.
Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenîsinin yürürlüğe girdiği 4/10/1926
tarihinden önce eski hükümlere göre yapılıp da halen aile kütüklerine tescil edilmemiş olan
evlenmeler ilgililerin mahkemeden karar almaları suretiyle aile kütüğüne tescil edilir.
Kanunî Bekleme Süresinin Başlangıcı
Kadın için üç yüz günlük bekleme süresi, boşanma veya evliliğin iptalinde kararın
kesinleştiği tarihten, kocası ölen kadının bekleme süresi ise kocasının ölüm tarihinden itibaren
hüküm ifade eder.
Yabancı kadının milli hukukunda bekleme süresi öngörülmüyorsa bu husus
ilgililer tarafından belgelendirilmesi halinde evlendirme memurluklarınca bu süre göz önüne
alınmaz.
Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar
verilmedikçe yeniden evlenemez.
Kadın için kocasının ölümünden ve boşanma veya evliliğin iptalinin
kesinleşmesinden itibaren başlayan üç yüz günlük bekleme süresinin mahkemece kaldırılması
halinde, bekleme süresi mahkeme kararının kesinleşme tarihinden itibaren sona erer.
Yabancı Makamlar Önünde Yapılan Evlenmelerde Bildirim Yükümlülüğü ve
Tescil
Yurt dışında yabancı yetkili makamlar önünde Türk vatandaşlarının yaptığı
evlenmeler, 4721 sayılı Kanunun hükümlerine uygun olmak ve butlanla batıl olmayı gerektiren
bir sebep bulunmamak kaydıyla geçerlidir. Evlenme bildirimi karı veya koca tarafından, karı
veya kocadan birinin yabancı olması halinde Türk vatandaşı olan karı veya koca tarafından en
geç otuz gün içerisinde evlenmeyi yapan yabancı makamdan alınmış belgenin o yerdeki dış
temsilciliğe verilmesi veya dış temsilciliğe gönderilmesi suretiyle yapılabilir.
Yabancı uyruklu ile evli olan Türk vatandaşı eşin ölü, gaip, kayıp olması veya
bulunamaması halinde, yabancı uyruklu karı veya kocanın bildirimi üzerine evlenme olayı aile
kütüklerine tescil edilebilir.
Evlenme bildiriminin, yabancı makamlardan alınmış belgeye dayalı olarak
yapılması halinde dış temsilciliklerce iki örnek evlenme bildirimi düzenlenir ve evlenme olayı
sistem üzerinden tescil edilir.
Evlenmenin herhangi bir nedenle dış temsilciliğe bildirilememesi halinde, yabancı
makamlardan alınan, usulüne göre onaylanmış veya tasdik edilmiş evlenme belgesi aslı ve
Türkçe’ ye tercüme edilmiş örneğinin yurt içinde herhangi bir nüfus müdürlüğüne verilmesi
suretiyle de evlenme bildirimi yapılabilir.
Yabancı devlet makamlarınca düzenlenen evlenme belgelerinin aynı zamanda
kimlik belgesi olarak kullanılması ve bu belgelerin ilgili makamlarca ikinci kez verilmemesi
halinde; evlenme bildirimi usulüne göre onaylanmış veya tasdik edilmiş evlenme belgesinin
aslına göre düzenlenir. Belgenin aslı, talep edilmesi halinde ilgilisine verilerek Türkçe’ ye
tercüme edilmiş onaylı bir örneği ise evlenme özel kütüğünde muhafaza edilir.
Evlenmenin tescili sırasında evlenme belgesinde, yabancı uyruklu kadının veya
erkeğin kimlik bilgilerinin eksik olduğunun tespiti halinde; kişilerin uyruğunda bulunduğu
devletin yetkili makamlarınca verilmiş ve usulüne göre onaylanmış belgenin aslı ile Türkçe’ ye
tercüme edilmiş noter tasdikli bir örneğinin ibrazı durumunda eksik olan bilgiler tamamlanır
veya maddi hatalar düzeltilir.
Yabancı makamlar tarafından düzenlenen evlenme belgelerinde Türk vatandaşı tarafa ait
kimlik bilgileri ile nüfus kayıtlarındaki bilgiler arasında farklılıklar bulunması halinde;
(a) Kimlik bilgilerinde bütünlüğü bozmayan, tercümeden veya yabancı devlet
alfabesinden kaynaklı harf değişikliği nedeniyle farklılıklar bulunması halinde, ibraz edilen
evlenme belgesi aslının yeniden noter tasdikli Türkçe tercümesinin ibraz edilmesi sağlanır.
– İlgilinin aynı kişi olduğuna dair kanaat oluşması halinde evlenme olayı aile kütüklerine
tescil edilir.
– İlgilinin aynı kişi olduğuna dair kanaat oluşmaması halinde ise mülki idare amirinin
emri ile kolluk kuvvetlerince yapılacak araştırma sonucunda aynı kişi olduğunun tespit edilmesi
durumunda evlenme olayı aile kütüklerine tescil edilir.
(b) Yabancı makamlar tarafından düzenlenen evlenme belgesinde ve nüfus kayıtlarında
yer alan adı, soyadı, ana adı, baba adı, doğum yeri, doğum tarihi bilgileri birbirinden farklı ise
aynı kişi olduğuna ilişkin mahkemeden alınacak tespit kararının ibraz edilmesi halinde,
evlenme olayı aile kütüklerine tescil edilir.
İlçe nüfus müdürleri tarafından yabancı makamlar tarafından düzenlenen evlenme
belgelerinin usulüne uygun şekilde onay ve tasdik işlemleri yapılıp yapılmadığını ve
tercümelerin ve ibraz edilen belgelerin uygunluğunu kontrol edilir.
İlçe nüfus müdürleri tarafından kontrol edilen belgeler tescil edilmek üzere ilgili personele
havale edilir, ilçe nüfus müdürleri tarafından kontrol edilmeyen belgeler personel tarafından
doğrudan işleme alınmaz.
Suriye Arap Cumhuriyeti veya Irak Cumhuriyeti makamlarınca düzenlenen
evlenme belgelerinin Türk vatandaşı eşin aile kütüğüne tescili işlemlerinde Bakanlık
Makamının 8/5/2019 ve 3/4/2020 tarihli Olur’larına dayanılarak düzenlenen “Suriye Arap
Cumhuriyeti veya Irak Cumhuriyeti Makamlarınca Düzenlenen Evlenme Olayına İlişkin
Belgelerin Doğruluğunun Tespiti İle Aile Kütüklerine Tescilinde Uygulanacak Esaslar” (EK10)” ve “Evlenme Olayının Tesciline İlişkin Başvuru Formu (EK-12)” doğrultusunda işlem
yapılır.
(a) Evlenmenin tesciline ilişkin başvurular bizzat veya taraflar adına vekil aracılığıyla yapılır.
(b) Evlenme tescili talep edilen;
1. Türk vatandaşı kişinin tescil talebinden önce ölmüş olması durumunda, kanuni yararı
bulunan Türk vatandaşı mirasçılarından biri ile sağ olan diğer taraf,
2. Yabancı uyruklu kişinin tescil talebinden önce ölmüş olması halinde ise kanuni yararı
bulunan Türk vatandaşı veya yabancı uyruklu mirasçılarından biri ile sağ olan diğer taraf, bizzat
başvuru yapabilir.
(c) Evlenme tescili talep edilen her iki tarafın da ölü olması halinde kanuni yararı bulunan
mirasçılarından birer kişinin taraf olarak başvuru esnasında yetkili merci huzurunda birlikte
hazır bulunur.
(d) Nüfus Müdürlüğünce;
1. Belgelerin; yetkili makamlarca düzenlenip düzenlenmediği, Nüfus Hizmetleri
Uygulama Yönetmeliği hükümlerine göre usulüne uygun olarak yetkili makamlarca onaylanıp
onaylanmadığı ve tercüme edilip edilmediği incelenir.
2. İbraz edilen belgelerde adı geçen kişi/kişiler ile başvuran kişi/kişilerin aynı kişi olup
olmadığının tespitine yönelik kimlik kontrolü (Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı, Pasaport,
Sürücü Belgesi vb.) yapılır.
3. Türk vatandaşı diğer ülke vatandaşı olduğu kimliği ile evlenmiş ise nüfus kaydında
5901 sayılı Kanunun 44 ncü maddesi uyarınca çok vatandaş olduğuna dair açıklama bulunup
bulunmadığını araştırılır.
4. Türk vatandaşı olan kişinin kaydının uzun süre işlem görmediği, kaydında Türkiye
Cumhuriyeti Kimlik Kartı bilgisi ve adres bilgisinin bulunmadığının anlaşılması ve nüfus
kütüğündeki kaydı ile ibraz edilen belgelerdeki kaydın aynı kişiye ait olup olmadığına dair
ilgilinin kimliğini ispat edememesi halinde, bu yolda mülki idare amirinin emriyle kolluk
kuvvetlerince etraflıca araştırma yaptırılır.
5. Yapılan inceleme ve araştırma sonucunda;
(a) İbraz edilen belgelerin ve beyanın doğruluğunun anlaşılması halinde bildirim işleme
alınarak aile kütüklerine tescil edilir.
(b) İbraz edilen belgelerin ve beyanın doğru olmadığının ve beyanın gerçeğe aykırı
olduğunun anlaşılması halinde 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunun 67 nci maddesi uyarınca
Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.
Evlenen Kadının Soyadına İlişkin Esaslar
Evlenen kadın kocasının soyadını alır. Kocasının soyadı ile birlikte önceki
soyadını da kullanmak isteyen kadın, bu isteğini evlenme sırasında yazılı olarak evlendirme
memurundan, evlenmeden sonra ise yazılı olarak veya e-başvuru ile nüfus müdürlüğünden talep
edebilir.
Eşinin soyadı ile birlikte önceki soyadını da kullanan kadın, sadece eşinin soyadını
kullanmak istediğini yazılı olarak veya e-başvuru ile talep ettiği takdirde nüfus müdürlüğünce
gerekli işlem yapılır. Bu talepler herhangi bir sayısal sınırlamaya tâbi değildir.
Evlenmeden önce iki soyadı taşıyan kadın bu soyadlarından sadece birinden
yararlanabilir.
Boşandığı kocasının soyadı ile birlikte önceki soyadını da kullanan kadının tekrar
evlenmesi halinde yeni kocanın soyadını tek başına kullanabileceği gibi önceki soyadından
birini seçmek şartıyla yeni kocasının soyadından önce kullanmak şartıyla boşandığı kocasının
soyadını kullanabilir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)’ nin Ünal Tekeli/Türkiye (16.12.2004
tarih ve 29865/96 sayılı kararı), Leventoğlu Abdülkadiroğlu/Türkiye (28.05.2013 tarihli ve
7971/07 sayılı kararı), Tuncer Güneş/Türkiye (03.10.2013 tarihli ve 26268/08 sayılı kararı) ve
Tanbay Tüten/Türkiye (10.12.2013 tarihli ve 38249/09 sayılı kararı) kararları incelenmiş olup,
AİHM’ nin kadınların evlenmeden önceki soyadlarını evlendikten sonrada doğrudan
kullanmalarına izin verilmemesine yönelik başvurularda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin
8’inci ve 15’üncü maddelerinin ihlal edildiğine hükmedilmiştir.
Anayasa Mahkemesinin 19.12.2013 tarihli 2013/2187 başvuru numaralı Sevim AKAT
EKŞİ, 06.03.2015 tarihli ve 2013/4439 başvuru numaralı Gülsim GENÇ, 16.04.2015 tarihli
2015/5836 başvuru numaralı Neşe ASLANBAY AKBIYIK kararlarında; evli kadının bekârlık
soyadını tek başına kullanmasına engel olan 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 187 nci
maddesine Anayasa’ nın 17 nci maddesinde güvence altına alınan manevi varlığının korunması
ve geliştirilmesi hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2015/2-889 Esas, 2015/2012 Karar sayılı ve
30.09.2015 tarihli kararında “Anayasa’nın 90 ıncı maddenin beşinci fıkrası uyarınca,
Sözleşmeler hukuk sistemimizin bir parçası olup, kanunlar gibi uygulanma özelliğine sahiptir.
Yine aynı fıkraya göre, uygulamada bir kanun hükmü ile temel hak ve özgürlüklere ilişkin olan
sözleşme hükümleri arasında bir uyuşmazlığın bulunması halinde, sözleşme hükümlerinin esas
alınması zorunludur. Bu kural bir zımni ilga kuralı olup, temel hak ve özgürlüklere ilişkin
sözleşme hükümleriyle çatışan kanun hükümlerinin uygulanma kabiliyetini ortadan
kaldırmaktadır…” belirtilmiş olup bu gerekçelerle, Türk Medeni Kanununun 187 nci maddesi
hükmünü kararlarına esas almayan, Anayasa’nın 90 ıncı maddesi uyarınca uluslararası
sözleşme hükümlerini dikkate alan ilk derece mahkemelerinin kararlarını usul ve yasaya uygun
bulunduğundan oy çokluğuyla onamıştır.
Bu kapsamda;
(a) Evli kadının koca hanesinde bekârlık soyadını tek başına kullanmasına yönelik Aile
Mahkemeleri tarafından verilen ve kesinleşen kararlar aile kütüklerine tescil edilir.
(b) AİHM, Anayasa Mahkemesinin ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun kararları
doğrultusunda 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 187 nci maddesine yönelik iç
hukukumuzda düzenleme yapılmadığından, usul ekonomisi ve davaların makul süre içinde
bitirilmesi yükümlülüğü gereğince, evli kadının koca hanesinde bekârlık soyadını tek başına
kullanmasına yönelik kararlara karşı istinaf ve temyiz yoluna başvurulmaz.
(c) Aile Mahkemelerinden karar alınmadıkça evli kadının koca hanesinde bekârlık
soyadını tek başına kullanmasına yönelik nüfus müdürlükleri tarafından işlem yapılamaz.
Yabancıların Türkiye’de Evlenmesi
Türkiye’de bir Türk vatandaşı ile bir yabancı veya aynı devlet vatandaşı olmayan
iki yabancı ancak yetkili Türk evlendirme memuru önünde evlenebilirler.
Aynı devlet vatandaşı olan iki yabancı kendi milli kanunu yetki vermiş olduğu
takdirde, o devletin Türkiye’deki temsilcilikleri önünde evlenme yapabilecekleri gibi, Türk
makamları önünde de evlenebilirler.
Yabancıların evlenme isteklerine dair müracaatları evlendirme memurluğunca
kabul edilir ve Evlendirme Yönetmeliğinin Türk vatandaşlarının evlenmeleri hakkındaki
hükümleri yabancılar için de uygulanır.
4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu
kapsamındaki yabancılardan; ikamet izni dışında Türkiye’de bulunan vatansız, mülteci, şartlı
mülteci, ikincil koruma statüsünde bulunanlar ve uluslararası koruma başvuru sahipleri ile
geçici koruma kapsamına alınan yabancıların müracaatları evlendirme memurları tarafından
kabul edilir.
Yabancı kişilerin evlenme olayları nüfus müdürlüklerince; üyesi bulunduğumuz
Milletlerarası Ahval-i Şahsiye Komisyonunun III Nolu Ahvali Şahsiye Konusunda
Milletlerarası Malumat Teatisi Hakkında Sözleşmesi ve XXVI Nolu Kişi Halleri Konusunda
Karşılıklı Bilgi Verilmesine İlişkin Sözleşmesi ile ikili konsolosluk sözleşmeleri uyarınca ilgili
ülkelere Çok Dilli Evlenme Kayıt Örneği (Formül B) ile bildirilir.
Yukarıda bahsi geçen Sözleşmeye taraf olmayan ülkelerin vatandaşları için ilgili
ülkelerin temsilciliklerine evlenme olaylarına ait herhangi bir bildirim yapılmaz. Ancak ilgili
ülke vatandaşlarının talepleri halinde, nüfus müdürlüklerine bildirilen evlenme olaylarına
ilişkin Evlenme Kayıt Örneği (Formül B) düzenlenerek ilgilisine verilir.
Çok Uyruklu Vatandaşlarımızın Evlenme ve Boşanma Olaylarının Tescili
Çok vatandaşlığa sahip olan kişilerin, vatandaşlığını taşıdıkları diğer devlet
kimliği ile yapmış oldukları evlenme ve boşanma olaylarının aile kütüklerine tescil edilebilmesi
için kişinin nüfus kaydında çok vatandaşlığa sahip olduğuna dair açıklama bulunması ve aynı
kişi olduğunun tespit edilmesi zorunludur.
Çok uyruklu vatandaşlarımızın uyruğu bulunduğu diğer kimliği ile yapmış
oldukları evlenmeler hakkında aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılır.
(a) 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanununun 4 üncü
maddesi, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 44 üncü maddesi ve Nüfus Hizmetleri
Uygulama Yönetmeliğinin 21 nci maddesi uyarınca; aynı zamanda bir başka devlet uyruğunu
taşıyan vatandaşlarımızın Türkiye’de yapmış oldukları kişisel duruma ilişkin işlemlerinde Türk
hukuku uygulanır.
(b) Çok uyruklu vatandaşlarımızın Türkiye’de evlenmek için müracaat etmesi
durumunda; evlenme Türk kimliği ve Türk hukukuna uygun yapılır. Diğer ülke kimliği ile
evlenmek üzere yapılan müracaatlar evlenme memurluklarınca kabul edilmez.
(c) Çok uyruklu vatandaşlarımızın uyruğu bulunduğu diğer ülke kimliği ile Türkiye’de
evlenmesi/boşanması ve bu evlenme/boşanma olayı aile kütüklerine tescil edilmeden ilgilinin
çok uyruklu olduğunun tespit edilmesi durumunda; cinsiyeti, baba adı, anne adı, doğum yeri ve
doğum tarihini kapsayan “Karşılaştırma Belgesi” düzenlenerek evlenme Türk vatandaşının
evlenmesi/boşanması gibi doğrudan aile kütüklerine tescil edilir.
(ç) Vatandaşlarımızın uyruğu bulunduğu diğer ülke kimliği ile Türkiye’de
evlenmesi/boşanması ve bu evlenme/boşanma olayı aile kütüklerine tescil edildikten sonra çok
uyruklu olduğunun tespit edilmesi durumunda; cinsiyeti, baba adı, anne adı, doğum yeri ve
doğum tarihini kapsayan “Karşılaştırma Belgesi” düzenlenerek “Çok Uyruklu Kişilerin Evliliği
Modülünden” ve “Çok Uyruklu Kişilerin Boşanması Modülünden” evlenme/boşanma olayı aile
kütüklerine tescil edilir.
Çok uyruklunun erkek olması ve bu evlilikten çocuklarının bulunması durumunda,
modülde gerekli seçim yapılarak evli olduğu kadın ile birlikte çocuklarının da erkeğin hanesine
taşınması ve aile bağlarının kurulması sağlanır.
(d) Çok uyruklu vatandaşlarımızın diğer kimliği ile yabancı makamlar önünde
evlenmesi/boşanması durumunda;
1. Eşin Türk vatandaşı olması durumunda; evlenme belgesindeki/boşanma kararındaki
kimlik bilgileri ile aile kütüklerindeki kayıtlar arasında bir farklılık bulunmaması halinde
düzenlenecek Karşılaştırma Belgesine dayanılarak evlenme/boşanma olayı Türk vatandaşının
evlenmesi/boşanması gibi doğrudan aile kütüklerine tescil edilir.
2. Eşin yabancı uyruklu olması durumunda; evlenme belgesindeki/boşanma kararındaki
kimlik bilgileri ile aile kütüklerindeki kayıtlar arasında bir farklılık bulunmaması halinde
düzenlenecek Karşılaştırma Belgesine dayanılarak evlenme/boşanma olayı Türk vatandaşının
yabancı uyruklu kişiyle evlenmesi/boşanması gibi aile kütüklerine tescil edilir.
Türk vatandaşlığının yanı sıra başka bir devlet vatandaşlığını kazanan kişilerin
nüfus kayıtlarında çok vatandaşlığa sahip olduklarına dair açıklama bulunmaması halinde; 5901
sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 44 üncü maddesi, aynı Kanunun Uygulanmasına İlişkin
Yönetmelik ve Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliğinin 21 nci maddesi uyarınca, nüfus
kaydına çok vatandaşlığa sahip olduğuna dair açıklama yapılır.
Kişilerin nüfus kayıtlarında çok vatandaşlığa sahip olduklarına dair açıklama
bulunmaması, aynı kişi olduğunun tespit edilememesi ve çok uyrukluğun aile kütüklerine tescil
edilememesi halinde ise evlenme ve boşanma olayları aile kütüklerine tescil edilmez.
Cumhuriyet Başsavcılığına Bildirilecek Evlenmeler
Nüfus müdürlüğüne gönderilen evlenme bildirimleri üzerinde yapılan ilk inceleme
sonucunda; evlenmenin kanunen yetkili kılınmış memurlarca yapılmadığının anlaşılması, aile
kütük kayıtlarına göre karı kocadan birinin başkasıyla evli olduğunun tespit edilmesi veya karı
koca arasında Türk Medeni Kanununun 129 uncu maddesinde belirtildiği şekilde evlenmeye
mani derecede kan ya da kayın hısımlığının bulunması hallerinde evlenme aile kütüğüne işlenir
ve durum tescil işlemini yapan nüfus müdürlüğünce Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir.
Bekleme Süresine Uyulmadan Yapılan Evlenmeler
5237 sayılı Türk Ceza Kanununda bekleme süresine uyulmadan evlenen kadın
hakkında ceza uygulamasına yer verilmediğinden, bekleme süresi bitmeden evlenme yapan
kadın hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmaz.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 134 üncü maddesi ve 5490 sayılı Nüfus
Hizmetleri Kanununun 22 nci maddesi uyarınca evlendirme memurluğu görev ve yetkisi verilen
evlendirme memurluklarınca, bekleme süresi geçmeden evlenme yapılması halinde, 5490 sayılı
Nüfus Hizmetleri Kanununun 67 nci maddesinin birinci fıkrası delaleti ile 5237 sayılı Türk
Ceza Kanununun Kamu İdaresinin Güvenirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlara ilişkin
hükümlerine göre işlem yapılması amacı ile durum Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir.
Bekleme süresi bitmeden yabancı yetkili makamlar önünde yapılan evlenmeyi
gerçekleştiren yetkili hakkında iç hukukumuz uyarınca bir müeyyide uygulanması mümkün
değildir. Bu nedenle yabancı yetkili makamlar tarafından verilen belgelere dayanılarak dış
temsilciliklerce düzenlenen evlenme bildirimleri ile ilgili olarak hiçbir yabancı yetkili veya
bildirimi düzenleyen dış temsilcilik yetkilisi hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç
duyurusunda bulunulmaz.
Mutlak Butlanla Batıl Evlenmeler
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 130, 155, 156 ve 156 ncı maddeleri uyarınca,
yeniden evlenmek isteyen kimse, önceki evliliğinin sona ermiş olduğunu ispat etmek
zorundadır. Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması hâlinde evlenme mutlak butlanla
batıldır. Mutlak butlan davası, Cumhuriyet savcısı tarafından re’sen açılır. Batıl bir evlilik ancak
hâkimin kararıyla sona erer. Mutlak butlan hâlinde bile evlenme, hâkimin kararına kadar geçerli
bir evliliğin bütün sonuçlarını doğurur.
(a) Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması olgusunu kamu düzenine aykırılık
olarak kabul eden Türk hukuk sistemi karşısında, evli iken yeniden evlenen bir kimsenin
ikinci/üçüncü evlenmesinin nüfus kayıtlarına tescili ve ikinci/üçüncü evlenme olayının
butlanına yönelik durumun Cumhuriyet Başsavcılığına intikal ettirilmesi zorunludur.
(b) Nüfus kayıtlarının tetkiki sırasında kişilerin evli iken yeniden evlendiğinin ve evlenme
olayının nüfus kayıtlarına tescil edildiğinin tespit edilmesi halinde, evliliğin iptali için durum
Cumhuriyet Başsavcılığına intikal ettirilir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 157 nci maddesi uyarınca sona ermiş bir
evliliğin mutlak butlanı Cumhuriyet başsavcısı tarafından re’sen dava edilemeyeceğinden, evli
iken yeniden evlenen kimsenin ikinci/üçüncü evliliği mutlak butlanla batıl ise de evlenmenin
ölüm, boşanma ve evliliğin iptali gibi nedenlerle son bulduğunun tespit edilmesi ve evliliği sona
erdiren nüfus olaylarının aile kütüklerine tescil edilmiş olması halinde, durum Cumhuriyet
Başsavcılığına bildirilmez ve kayıtlar olduğu gibi muhafaza edilir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 157 nci maddesi uyarınca, mahkemece
butlanına karar verilen bir evlilikten doğan çocuklar, ana ve baba iyiniyetli olmasalar bile evlilik
içinde doğmuş sayılırlar. Mutlak butlanla batıl evlilik içerisinde dünyaya gelen çocuklar “evlilik
içi doğum” olarak nüfus kayıtlarına tescil edilir.
Yurt dışında yabancı yetkili makamlarca yapılan evlenmelerde evlenmeyi
gerçekleştiren yetkili hakkında iç hukukumuz uyarınca bir müeyyide uygulanması mümkün
değildir. Bu nedenle; yabancı makamlarca verilen evlenme belgelerine dayanılarak düzenlenen
evlenme bildirimlerine göre evlenme olayları aile kütüklerine tescil edilir.
Evlendirme Yönetmeliğinin 56 ncı maddesinde belirtildiği gibi; evli olmasına
rağmen, başkası ile evlenme işlemi yaptıran, kendisi evli olmamakla birlikte, evli olduğunu
bildiği bir kimse ile evlilik işlemi yaptıran, gerçek kimliğini saklamak suretiyle bir başkası ile
evlenme işlemi yaptıran kişilerin belirlenmesi halinde, sadece ilgililer hakkında 5237 sayılı
Türk Ceza Kanununun 230 uncu maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere ve evliliğin iptali için
durum belgelerle birlikte Cumhuriyet Başsavcılığına intikal ettirilir.
12.9.6. Yabancı makamlar önünde yapılan mutlak butlanla batıl evlenmeler nedeniyle,
yabancı makamlarca verilen evlenme belgesine göre sadece evlenme bildirimlerini
düzenlemekle yükümlü dış temsilciliklerimiz yetkilileri hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına
bildirimde bulunulmaz.
Evlenme Ehliyet Belgesi
Evlenme ehliyet belgesi kişinin iç hukuku açısından evlenmeye sakınca
bulunmadığını gösteren belgedir.
Evlenme ehliyetini belirleyen kurallar; 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 124
ilâ 133 üncü maddeleri ile düzenlenmiştir. Medeni Kanunumuzun bu maddelerinde, evlenme
ehliyetinin unsurlarından olan yaş, ayırt etme gücü, küçüklük, kısıtlılık, hısımlık, gaiplik,
bekleme süresi ve akıl hastalığı halleri ayrı ayrı ele alınmıştır. Evlenecek kişilerin yasada
belirtilen evlenme yaşına gelmiş olmaları, ayırt etme gücüne sahip olduğu halde küçük ya da
kısıtlı olanların ise evlenebilmek için yasal temsilcilerinin rızasının alınması zorunludur.
Ayrıca; 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 129 uncu maddesinde yer alan hususlardan birinin
varlığı halinde evlenmenin yapılmaması gerekmektedir.
Türkiye’de evlendirmeye yetkili evlendirme memurları önünde evlenme
başvurusunda bulunan Türk vatandaşları ile yabancı uyruklu kişilerin medeni halleri ile
evlenmelerine engel halinin olup olmadığını gösterir evlenme ehliyet belgesini ibraz etmeleri
zorunludur.
Türkiye’de evlendirmeye yetkili evlendirme memurları önünde evlenme
başvurusunda bulunacak tarafların her ikisinin de Türk vatandaşı veya birinin Türk vatandaşı
diğerinin yabancı olması halinde, MERNİS Uygulama Yazılımı Ana
Olaylar/Evlenme/Evlenme Ehliyet Belgesi modülünde “Evlenme Ehliyet Belgesi”, yabancı
makamlarda evlenme başvurusunda bulunacak taraflar için ise “Çok Dilli Evlenme Ehliyet
Belgesi” düzenlenir.
Evlenme başvurusunda bulunacak tarafların birinin Türk vatandaşı diğerinin
yabancı olması halinde, yabancı olan tarafın pasaport, kimlik kartı, doğum belgesi gibi kimlik
bilgilerini ihtiva eden resmî ve güncel belgeler ile uyruğu bulunduğu ülke makamlarınca
düzenlenen evlenmesinde sakınca olmadığına dair belgeye göre “Evlenme Ehliyet Belgesi” ve
“Çok Dilli Evlenme Ehliyet Belgesi” düzenlenir.
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu ve 08/12/2006 tarihli ve 26370 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kimlik Paylaşımı Sistemi (KPS) Yönetmeliği
kapsamında, Genel Müdürlüğümüzce Kimlik Paylaşımı Sistemi Versiyon-2
(https://kpsv2.nvi.gov.tr) “Evlenme Ehliyet Belgesi” sorgulama servisinde Evlenme Ehliyet
Belgesine ilaveten “Evlenme Beyannamesi ve İzin Belgesi Formu” ekranları geliştirilerek
Evlenme Bildirim Formu (Form No: 20-02) ile Evlenme Beyannamesi ve Evlenme İzin
Belgesinin Kimlik Paylaşımı Sistemi üzerinden düzenlenebilmesi sağlanmıştır.
Belediye evlendirme memurluklarınca ve il/ilçe müftülüklerince gerçekleştirilen evlenme
işlemlerinde Evlenme Ehliyet Belgesi ve Evlenme Bildirim Formu ile Evlenme Beyannamesi
ve Evlenme İzin Belgesinin Kimlik Paylaşımı Sistemi Versiyon-2 “Evlenme Ehliyet Belgesi”
ve “Evlenme Beyannamesi ve İzin Belgesi Formu” sorgulama servisleri üzerinden düzenlenir.
Kimlik Paylaşımı Sistemi Versiyon-2 “Evlenme Ehliyet Belgesi” sorgulama servisini
kullanan evlendirme memurluklarınca, sistem üzerinden “Evlenme Ehliyet Belgesi”ni
düzenlenir. Kimlik Paylaşımı Sistemi Versiyon-2 kullanamayan evlendirme memurlukları ise
“Evlenme Ehliyet Belgesi”ni bulundukları yerin İlçe Nüfus Müdürlüğünden temin edilerek
evlenme işlemleri gerçekleştirilir.
Yabancı Makamlarca Düzenlenmiş Evlenme Ehliyet Belgesi
Yabancılar için, yetkili merkezi makamlarca veya o devletin yerel temsilcilikleri
tarafından kişinin adını, soyadını, ana ve baba adı ile doğum tarihini ve evlenmesine engel
halinin bulunup bulunmadığını gösterir şekilde düzenlenerek verilmiş ve usulüne göre
onaylanmış belge, evlenme ehliyet belgesi kabul edilir.
Yabancı merkezi makamlarca verilen evlenme ehliyet belgesi Milletlerarası Kişi
Halleri Komisyonuna üye Evlenme Ehliyet Belgesi Verilmesine Dair Sözleşmeye taraf
ülkelerin düzenledikleri evlenme ehliyet belgelerinin dışında diğer ülke makamlarınca
düzenlenen evlenme ehliyet belgelerinde ortaya çıkan aksaklığın giderilmesi açısından; yetkili
makamlarca verilen ve usulüne uygun onaylanmış evlenme ehliyet belgelerinde “ evlenme
belgesi”, “evlenmek için”, “evlenebilir”, “ehliyet belgesi”, “evlenmek niyetiyle ilgili”,
“beyanname”, “bekârlık belgesi” başlıklarından biri ile medeni halin yer alması durumunda bu
belgelere göre evlenme yapılır.
Evlenme ehliyet belgelerinde 12.12.2. maddesinde belirtilen başlıklardan birinin
bulunmaması halinde ise belgede medeni hali dışında yer alan “evlilik kaydı yoktur”,
“evlenmemiştir”, “evlilik kaydına rastlanmamıştır”, “hiç evlenmemiştir” gibi ibarelerin kişinin
“evlenmesinde sakınca bulunmadığı” kapsamında değerlendirilerek düzenlenen bu belgelere
göre evlendirme yapılabilir.
Evlendirme Yönetmeliğin 20 nci maddesindeki değişiklik ile yabancı resmî
makamlarca verilmiş olan evlenme ehliyet belgelerinin tasdik işlemleri Nüfus Hizmetleri
Uygulama Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine göre yapılır.
Evlenme Ehliyet Belgesinde yer alan ad, soyadı, anne ve baba adı gibi kimlik
bilgileri ile pasaport/doğum belgesi/kimlik belgesindeki bilgilerin tercümeden kaynaklı olarak
farklılık göstermesi halinde, yabancı uyruklu şahıslar bakımından sorunun alfabe
farklılıklarından ve çeviriden kaynaklandığı dikkate alınarak, tercüme işlerinde kişi isimlerinin
pasaport veya kimlik belgelerinde belirtildiği şekilde yazılması için yeniden tercüme edilmesi
sağlanır. Evlenme Ehliyet Belgesinde yer alan ad, soyadı, anne ve baba adı gibi kimlik bilgileri
ile pasaport/doğum belgesi/kimlik belgesindeki bilgiler arasındaki farklılıklar giderilmeden
işlem tesis edilemez.
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Kapsamında
Kişiler İçin Düzenlenen Evlenme Ehliyet Belgesi
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 61, 62, 63 ve 91 inci
maddelerine göre mülteci, şartlı mülteci, ikincil koruma statüsünde bulunanlar ve geçici koruma
altına alınanlar için Evlendirme Yönetmeliğinin 13 üncü maddesi kapsamında, İl Göç İdaresi
Müdürlüğünce kişinin kimlik bilgileri ile medeni halini gösterir şekilde düzenlenmiş ve
onaylanmış belge ile evlenme işlemleri yapılır.
İl Göç İdaresi Müdürlüğünce düzenlenen belgelerde medeni hali dışında kişinin
“evlenmesinde sakınca bulunmadığı” anlamına gelen “evlilik kaydı yoktur”, “evlenmemiştir”,
“evlilik kaydına rastlanmamıştır”, “hiç evlenmemiştir” ibareleri aranmaz.
Evlendirme memurluğuna müracaat sırasında İl Göç İdaresi Müdürlüğünce
kişinin kimlik bilgileri ile medeni halini belirtir şekilde düzenlenmiş ve onaylanmış belge
dışında evlenecek kişinin pasaport ibraz etmesi, pasaportunun bulunmaması halinde pasaport
yerine geçen seyahat belgesi veya 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununa
göre verilen vatansız kişi kimlik belgesi, uluslararası koruma statüsü sahibi kimlik belgesi,
geçici koruma kimlik belgesi gibi kişiyi tanıtıcı resimli ve onaylı bir kimlik belgesini ibraz
etmesi zorunludur.
Saklı Nüfuslar İçin Düzenlenen Evlenme Ehliyet Belgesi
Vatandaşlık durumu düzgün olmayanlar kütüğüne kayıtlı saklı nüfuslara evlenme ehliyet
belgesi düzenlenirken Türk Medeni Kanununun 129 uncu maddesinde belirtildiği şekilde
akrabalık bağının tespiti sistem tarafından yapılamadığından bu husus ilgili nüfus personeli
tarafından nüfus kayıtları sorgulanarak gerçekleştirilir.
