Nüfus Müdürlüklerince Yapılan Ölüm İşlemleri. Nüfus Müdürlükleri tarafından yapılan ölüm kayıtları, ölüm bilgilerinin nüfus kütüğüne işlenmesi, ölüm sonrasında nüfus dairesince yapılan işlemler ve hukuki dayanakları. Ölüm olayı ve nüfustan düşme işlemleri.Yurtdışında ölen türk vatandaşları için yapılan işlemler.
ÖLÜM OLAYLARINA İLİŞKİN ESASLAR
Ölüm Bildirimi ve Tescili
Yurt içinde meydana gelen ölüm olayları kurumlar ve yetkililer tarafından nüfus
müdürlüğüne on gün içinde bildirilir.
Ölüm bildiriminin düzenlenmesine ilişkin bilgiler, Sağlık Bakanlığı veya dış
temsilcilikler tarafından on gün içerisinde elektronik ortamda merkezi veri tabanına gönderilir
veya tescil edilir.
Yurt içinde meydana gelen ölümlerde, ölüm nerede meydana gelmişse o yerin
nüfus müdürlüğüne, ölüm yerinin tespit edilememesi halinde ceset nerede bulunmuşsa o yerin,
ölüm bir taşıt içinde olmuşsa bu taşıttan çıkarıldığı yer nüfus müdürlüğüne bildirilir. Bildirim
üzerine ölüm olayı ilgililerin nüfus kayıtlarına tescil edilir.
Yurt Dışındaki Ölümler
Yurt dışında bulundukları sırada ölen Türk vatandaşlarının ölüm olayı, ilgili yerel
makamlardan alınan belgenin dış temsilciliğe verilmesi suretiyle bildirilir. Ölüm bildirim
formuna dayanak belgesine ilişkin açıklama yapılır ve dış temsilciliklerce sistem üzerinden
tescil işlemi gerçekleştirilir.
Dış temsilciliklerce tescil işleminin sistem üzerinden yapılamaması durumunda;
iki örnek ölüm bildirim formu düzenlenir ve ölenin kimlik kartı eklenerek ölüm olayının tescil
edilmesi için kişinin aile kütüğünde kayıtlı olduğu yer nüfus müdürlüğüne olaydan haberdar
oldukları tarihten itibaren on gün içerisinde gönderilir.
Kişinin Ölümüne İlişkin Mahkeme Tarafından Verilen Tespit Kararları
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 33 üncü maddesi uyarınca ölen kişinin
ölüm olayının nüfus kayıtlarına tescili işlemi idari bir işlem olduğundan, mahkeme tarafından
sadece ölümün ve ölüm tarihinin tespitine karar verilir. (Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin
2018/12469 Esas, Karar 2018/16074 sayılı ve 24.09.2018 tarihli kararı) Mahkemeler tarafından
verilen ölümün ve ölüm tarihinin tespitine ilişkin tespit kararları aile kütüklerine tescil edilir.
Mahkeme tarafından kişinin ölümüne ilişkin verilen tespit kararlarında;
(a) Ölüm yeri ve ölüm tarihi “gün-ay-yıl” veya “ay-yıl” olarak belirtilmesi halinde karara
istinaden ölüm olayı tescil edilir.
(b) Ölüm tarihine ilişkin sadece “yıl” belirtilmiş ve gün/ay ilişkin herhangi bir bilgi
bulunmuyor ise ölüm tarihi olarak sadece “yıl” bilgisi esas alınarak ölüm olayı tescil edilir.
(c) Yurtdışında kişinin ölümüne ilişkin mahkeme tarafından verilen kararlar; Türk
Mahkemelerince tanınması ve tenfizi halinde işleme alınır.
(ç) Mahkeme kararına göre ölüm tarihi olarak sadece “yıl” veya “ay-yıl” bilgisi esas
alınarak ölüm olayı tescil edilen kişilerin kanuni mirasçılarının talep etmesi halinde, nüfus
müdürlüğünce kişinin ölüm olayını bilen yakınları beyana davet edilerek, beyan tutanak altına
alındıktan sonra ölüm tarihindeki eksik bilgiler tamamlanır.
Yurt Dışındaki Ölümlere ait Tutanakların Türkiye’de Tutulması
Yurt dışında Türk vatandaşının ölümü herhangi bir nedenle dış temsilciliğe
bildirilemediği takdirde; yabancı makamlarca verilen usulüne göre onaylanmış ve tasdik
edilmiş ölüm belgesinin aslı ve Türkçe’ ye tercüme edilmiş örneği, yurt içinde bulunulan yer
nüfus müdürlüğüne verilmek suretiyle ölüm bildirimi yapılır. Nüfus müdürlüğünce ölüm
bildirim formu düzenlenir. Ölüm bildirim formuna dayanak belgesine ilişkin açıklama
yapılarak ölüm olayı aile kütüklerine tescil edilir.
Yurt dışında Türk vatandaşının ölümüne ilişkin belge ibraz edilememesi halinde,
mahkemeden ölüme ilişkin karar ibraz edilmesi durumunda ölüm olayı aile kütüklerine tescil
edilir.
Yabancı Uyruklu Eşin Ölümü
Yabancı uyruklu eşin ölümü halinde, yurt dışında dış temsilciliğe, yurt içinde ise nüfus
müdürlüğüne kişinin öldüğünü gösteren usulüne göre onaylanmış ve tasdik edilmiş resmî
belgelerin intikal ettirilmesi halinde; kişisel durum değişiklikleri özel kütüğünden numara
verilmek suretiyle Türk vatandaşı olan eşin kaydına ölüm olayına ilişkin açıklama yapılarak
medenî hali “dul” olarak düzeltilir. Ölüme ilişkin belge kayıt düzeltme formuna eklenmek
suretiyle dosyasında saklanır.
Kocası Ölen Kadın
Kocası ölen kadın yeniden evlenmedikçe ölen kocasının aile kütüğünde kalır ve kocasının
soyadını taşımaya devam eder. Kadının yazılı talebi halinde bekârlık soyadı ile kapanmış olan
nüfus kaydı açılarak bekârlık hanesine döner.
Ölü Olduğu Halde Aile Kütüğünde Sağ Görünenler
Ölü olduğu halde aile kütüklerinde sağ görünenlerin ölüm olayını gösterir belge
ile başvurulması halinde, nüfus müdürlüklerince ölüm bildirim formları düzenlenir ve ölüm
olayları aile kütüklerine tescil edilir.
Ölümü belirten resmî belge olarak; sağlık kuruluşları veya özel hastanelerce
düzenlenen kayıtlara dayanılarak kamu kuruluşlarınca verilmiş yazı veya raporlar, Mezarlıklar
Müdürlüklerince düzenlenen defin ruhsatları veya resmî yazılar, trafik kazalarıyla ilgili
raporlar, mahkeme kayıtları, mahkeme kararları veya benzeri belgeler kabul edilir.
Genel Müdürlükçe merkezî veri tabanında yer alan kayıtlar sorgulanarak uzun
süre işlem görmeyen ve yaşı itibarıyla ölmüş olması muhtemel kişiler tespit edilir. Nüfus
müdürlüklerince, tespit edilen kayıtların araştırılması mülkî idare amirinin emriyle kolluk
kuvvetlerine yaptırılır. Araştırma sonucunda ölmüş oldukları tespit edilenlerin ölüm olayları
mülkî idare amirinin onayı ile aile kütüklerine tescil edilir. Sağ olduğu tespit edilenlerin ise
nüfus müdürlüğüne veya dış temsilciliğe müracaatı sağlanarak adres beyanları alınır.
Ölü olduğu halde aile kütüklerinde sağ görünen, kayıtları uzun süre işlem
görmeyen ve yaşı itibarıyla ölmüş olması muhtemel kişilerin ölüm olayını gösterir herhangi bir
belge ibraz edilememesi durumunda nüfus müdürlüklerince;
(a) Ölen kişinin ölüm olayını bilmesi muhtemel yakınlarının kimlik bilgileri ile yerleşim
yeri adresleri tespit edilir. Ölen kişinin ölüm olayını bilen yakınları ve muhtar beyanlarına
başvurulmak üzere nüfus müdürlüğüne müracaatları sağlanır.
(b) Ölüm olayını bilen en az iki kişinin, söz konusu ölüm olayına ve ölüm tarihine ilişkin
yazılı beyanları alınır.
(c) Nüfus müdürü tarafından yapılacak inceleme ve değerlendirme sonucunda; ölüm
beyanının doğruluğuna kanaat getirilmesi halinde, mülkî idare amirinin onayı ile ölüm bildirim
formu düzenlenir ve ölüm olayı aile kütüklerine tescil edilir.
Ölüm tespit araştırması listesine eklenen ve “3- Ölüm Tespiti Yapılacak Kişi
kodu” ile işlem yapılamaz duruma getirilen kayıtlarda; mülki idare amirinin emri ile kolluk
kuvvetlerince yapılacak araştırması halinde;
(a) Ölüm olayının tespit edilmesi halinde, mülki idare amirinin onayı ile ölüm olayı aile
kütüklerine tescil edilir.
(b) Ölüm tespit araştırması yapılan kişinin “sağ” olduğunun tespit edilmesi, ilgilinin nüfus
kayıtlarında kayıtlı kişi olduğunu ispat etmesi veya aynı kişi olduğunu ispata yarar tespit kararı
ibraz etmesi ve aynı kişi olduğuna dair kanaat oluşması halinde, mülki idare amirinin onayı ile
ilgilinin adres beyanı alınır, adres kaydı oluşturulur ve talep etmesi halinde Türkiye
Cumhuriyeti Kimlik Kartı başvurusunun alınması sağlanır.
(c) Nüfus müdürlüğünce yapılan araştırma sonucunda alınan beyanlarda; “sağ” olduğu
iddia eden/edilen kişinin; nüfus kütüklerinde kayıtlı kişi ile aynı kişi olduğunu ispat edememesi
veya nüfus kaydındaki kişi ile müracaat eden kişinin aynı kişi olduğuna dair tereddüde
düşülmesi halinde, mülki idare amirinin emri ile kolluk kuvvetlerince aynı kişi olup olmadığına
dair yeniden araştırma yaptırılır.
1. Araştırma sonucunda; ilgilinin nüfus kayıtlarında kayıtlı kişi ile aynı kişi olduğunun
tespit edilmesi halinde, mülki idare amirinin onayı ile ilgilinin adres beyanı alınır, adres kaydı
oluşturulur ve talep etmesi halinde Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı başvurusunun alınması
sağlanır.
2. Araştırma sonucunda aynı kişi olduğunun ispat edilememesi halinde, mahkemeden
aynı kişi olduğuna dair karar ibraz edilmedikçe idarece işlem yapılmaz.
Genel Müdürlük Makamının Onayı ile “13-Ölüm Tespit” kodu ile kapatılarak
işlem yapılamaz duruma getirilen kayıtlarda bulunan “Ölüm Tespit Olayları”;
1. Kaydın sahibinin ölümüne ilişkin resmî ölüm belgesi ibraz edilmesi halinde, ölüm olayı
doğrudan aile kütüğüne tescil edilir.
2. Kaydın sahibi olduğu iddiasıyla kişinin nüfus müdürlüğüne müracaat etmesi ve kaydın
açılması için talepte bulunması halinde, 15
Ölüm Tespiti Sonuçlandırılamayanlar Listesi
Ölüm tespiti araştırması sonucunda sağ veya ölü olduğu yönünde bilgiye
ulaşılamayan ve fiilen araştırma imkânı kalmayan kişilere ait kayıtlar; nüfus müdürlüklerince
mülki idare amirinin onayı ile MERNİS Uygulama Yazılımı/Ana Olaylar/Ölüm/
Sonuçlandırılamamış Ölüm Tespiti İşlemi modülü kullanılarak ilçe “Ölüm Tespiti
Sonuçlandırılamayanlar Listesine” kaydedilir.
Ölüm Tespiti Sonuçlandırılamayanlar Listesine kaydedilen kayıtlar, Genel
Müdürlükçe 13-Ölüm Tespit kodu verilmek suretiyle işlem yapılamaz duruma getirilir.
Nüfusta Kayıtlı Olmayanların Ölümü
Aile kütüğünde kaydı bulunmayan kişinin ölümüne ilişkin ölüm bildirim formları,
resmî veya özel sağlık kurumları veya kamu kurum ve kuruluşlarının kayıtlarına dayanılarak
düzenlenmişse nüfus müdürlüğünce kabul edilip işleme alınır.
Ölüm bildirim formlarında yer alan bilgilere göre aile kütüğünde kaydı
bulunmayan kişiler, vatandaşlık durumu düzgün olmayan kişiler kütüğüne kayıt edilir. Kişilerin
doğum yoluyla veya sonradan Türk vatandaşı olup olmadıkları yönünde kolluk kuvvetleri
marifetiyle nüfus müdürlüğünce araştırma yaptırılır. Kişinin Türk vatandaşı olduğu anlaşıldığı
takdirde, ölüm bildirim formuna dayanılarak nüfus müdürlüğünce resen doğum bildirim formu
düzenlenir. Ölen kişi önce doğum bildirim formuna dayanılarak aile kütüğüne tescil edilir.
Daha sonra ölüm bildirim formu aile kütüğüne geçirilir. Vatandaşlık durumu düzgün olmayan
kişiler kütüğündeki kaydı ile aile kütüğündeki kaydı arasında bağ kurularak kapatılır.
Yaptırılan soruşturma sonucunda ölen kişinin Türk vatandaşı olmadığı anlaşıldığı
takdirde, ölüm olayı vatandaşlık durumu düzgün olmayan kişiler kütüğündeki kaydına tescil
edilerek kaydı kapatılır. Ölüm bildirim formu yabancılar ölüm dosyasında muhafaza edilir.
Ölen Kardeşin Nüfus Kaydının Kullanıldığı İddiası
Bir kişinin aile kütüklerine tescil edilmediği ve kendisinden önce doğup ölen
kardeşine ait nüfus kaydını kullandığı yolundaki iddia ve bildirimi, doğum ve ölüm olaylarının
meydana geldiğini gösteren yetkili makamlarca verilmiş resmî bir belge olmadıkça nüfus
müdürlüğünce kabul edilmez ve verilen ölüm bildirim formları işleme konulmaz.
Resmî belge olarak;
a) Sağlık kuruluşlarının kayıtlarına dayanılarak verilen doğum veya ölüme ilişkin
belgeler,
b) Defin izni ve bunlarla ilgili kayıt örnekleri,
c) Diğer resmî dairelerde kişi ile ilgili olarak yapılan kayıt ve işlem örnekleri,
ç) İlköğretim ve varsa diğer okullara ait kayıt ve ayrılma tarihlerini gösterir belgeler,
d) Kişinin doğum veya ölümüne ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararları,
kabul edilir.
Kolluk kuvvetlerince beyanların doğru olup olmadığı hakkında araştırma
yaptırıldıktan sonra düzenlenen dosya Genel Müdürlüğe gönderilir ve verilecek talimata göre
gerekli işlem yapılır.
Ölüm Kaydının Kaldırılması
Aile kütüğündeki nüfus kaydına tescil edilmiş olan ölüm kaydı, mahkeme kararı
ile kaldırılır.
Ölümü nüfus kaydına tescil edilen kişi hakkında sonradan başka bir kurum
tarafından farklı bir ölüm tarihi ile ölüm olayının bildirilmesi halinde, ikinci ölüm olayı da aile
kütüğündeki kaydına tescil edilir. Ölüm olaylarından birinin iptali için durum Kanunun 40 ıncı
maddesine göre Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir.
Kişinin nüfus kaydının, ölüm, gaiplik, Türk vatandaşlığının kaybı, evlenme,
boşanma, evlat edinilme, soybağının düzeltilmesi veya reddi gibi nüfus olayları nedenleriyle
kapatılması gerekirken açık kalan kaydına/kayıtlarına farklı dayanak belgelerine göre ölüm
olayının tescil edilmesi halinde;
(a) Aile kütüklerine tescil edilen ölüm olaylarında ölüm tarihleri birbirinden farklı ise
önceki kaydındaki ölüm kaydı son kaydına taşınarak, önceki kaydın ölüm dışında kapanmasına
neden olan nüfus olayı tescil edilerek kapatılır. Kayıtlar arasında gerekli bağ kurulduktan sonra
durum Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir. Mahkemece verilen karara göre gerekli işlem
yapılır.
(b) Farklı dayanak belgelerine göre aile kütüklerine tescil edilen ölüm olaylarında ölüm
tarihleri aynı ise açık kalan kaydın kapanmasına neden olan nüfus olayı tescil edilir ve nüfus
kaydı kapatılır. Kayıtlar arasında gerekli bağ kurulduktan sonra resmî kurumlarca düzenlenen
belge esas alınarak ölüm olayına ait açıklama düzeltilir.
(c) 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 38 inci maddesinde, usulüne uygun şekilde
düzenlenen resmî belgelere istinaden maddi hata kapsamında idarece yapılacak düzeltmelere
ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.
Nüfus kayıtlarında ölüm tarihi, ölüm olayı vb. bilgilere ilişkin usulüne uygun şekilde
düzenlenen resmî belge veya mahkeme kararı olmaksızın idarece düzeltme yapılmaz.
Ölüm ve Mirasçı Bildirimlerinin Düzenlenmesi
Vergi dairelerince veya il defterdarlıklarınca ölüm olaylarının elektronik
ortamda tespitinin yapılması halinde, nüfus müdürlüklerince ölüm ve mirasçı bildirimleri kâğıt
ortamında gönderilmez. Mücbir sebeplerle ölüm olaylarına ilişkin bilgilerin vergi dairelerine
veya il defterdarlıklarına elektronik ortamda gönderilememesi hâllerinde ölüm ve mirasçı
bildirimleri nüfus müdürlükleri tarafından kâğıt ortamında gönderilebilir.
Ölüm ve mirasçı bildirimlerinin nüfus müdürlüklerince kâğıt ortamında
gönderilmesini gerektiren hallerde, ölüm olayını tescil eden nüfus müdürlüğünce ölüm ve
mirasçı bildirimi düzenlenerek ölenin en son yerleşim yeri adresinin bulunduğu vergi dairesine
gönderilir.
Ölen kişinin yerleşim yeri adresinin bulunmaması halinde ölüm olayını tescil
eden nüfus müdürlüğünce düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildirimi, ölenin nüfusa kayıtlı
bulunduğu ilin defterdarlığına gönderilir.
Doğa Olayları ve Kazalar Sonucunda Meydana Gelen Toplu Ölümler
Yer sarsıntısı, çöküntüsü ve kayması, sel baskını gibi doğa olaylarında veya
hava, deniz, demir ve karayollarında ya da maden ocaklarında meydana gelen kazalarda,
binaların çökmesi, yıkılması gibi nedenlerle toplu ölümlerin olması halinde mülkî idare
amirlerince görevlendirilecek memurlarca ölenlerin kimlikleri tespit edilir. Kimlik tespitinin
yapılması mümkün olmadığı takdirde, mülkî idare amirince görevlendirilecek kişilerce
ölenlerin fotoğrafları çektirilerek özel bir dosyada muhafaza edilir.
Olaya adlî makamlarca el konulmuş ise bu makamlarca yaptırılan tespitten
yararlanarak ölenlerin kimlikleri ve nüfusta kayıtlı oldukları yer iki örnek halinde listeye
geçirilir. Listelerin alt kısmı tutanak şeklinde bağlanarak listeyi düzenleyen görevlilerce
imzalanır.
Liste düzenlenmesine olanak bulunmadığı hallerde, ilgili makamların resmî
yazıları veya bu makamlarca verilecek belgelere dayanılarak ölüm tutanağı düzenlenmek üzere
listeler o yerin nüfus müdürlüğüne teslim edilir.
İki örnek olarak düzenlenen ölüm tutanakları aile kütüğüne tescil edilerek bir
örneği ölüm özel kütüğüne, bir örneği ise Genel Müdürlüğe gönderilecek olan dosyaya takılır.
Bu tutanaklara “……………ce verilen ………. tarihli ve …….sayılı listeye dayanılarak
düzenlenmiştir” şeklinde açıklama yapılır.
Görevli memurlarca düzenlenmiş olan listelerin bir örneği ile ilgili makamlarca
verilmiş belge veya yazılar aynı yer nüfus müdürlüğünde açılacak özel bir dosyada ve süresiz
olarak muhafaza edilir.
Nüfus müdürlüğünün hasar görmüş olması halinde düzenlenmiş olan listelerle
ilgili olarak Genel Müdürlük tarafından verilecek talimata göre işlem yapılır.
Yabancıların Türkiye’de Ölümü
Yabancı kişilerin ölüm olayları nüfus müdürlüklerince; üyesi bulunduğumuz
Milletlerarası Ahval-i Şahsiye Komisyonunun III Nolu Ahvali Şahsiye Konusunda
Milletlerarası Malumat Teatisi Hakkında Sözleşmesi ve XXVI Nolu Kişi Halleri Konusunda
Karşılıklı Bilgi Verilmesine İlişkin Sözleşmesi ile ikili konsolosluk sözleşmeleri uyarınca ilgili
ülkelere bildirilir.
Yabancı kişilerin Türkiye’de meydana gelen ölüm olaylarına ilişkin bildirimleri
ilgili kişinin ülkesi makamlarına, Ülkemizin taraf olduğu Milletlerarası Ahval-i Şahsiye
Komisyonunun XVI Nolu Çok Dilde Nüfus Kayıt Örnekleri Verilmesine İlişkin Sözleşmesinin
eki olan Çok Dilli Ölüm Kayıt Örneği (Formül C) ile yapılır.
Yukarıda bahsi geçen Sözleşmeye taraf olmayan ülkelerin vatandaşları için ilgili
ülkelerin temsilciliklerine ölüm olaylarına ait herhangi bir bildirim yapılmaz. Ancak ilgili ülke
vatandaşlarının talepleri halinde, nüfus müdürlüklerine bildirilen ölüm olaylarına ilişkin Ölüm
Kayıt Örneği (Formül C) düzenlenerek ilgilisine verilir.
Türkiye’de ölen yabancı uyruklu kişilerin ölümüne ilişkin olarak, nüfus
müdürlükleri tarafından düzenlenen Çok Dilli Ölüm Kayıt Örneği (Formül C) ile İl Göç İdaresi
Müdürlüğüne bilgi verilir.
